Voedselveiligheid in uw bedrijf: tips en adviezen

Wat is voedselveiligheid? 

Onder veilig voedsel verstaan we voeding die eetbaar is zonder dat je hier ziek van wordt. Voor bedrijven in de voedselverwerkende industrie is voedselveiligheid erg belangrijk. Met goede voedselveiligheid kan namelijk worden voorkomen dat voeding besmet raakt met virussen, bacteriën en schadelijke stoffen. 

Het is onmogelijk om 100% voedselveiligheid te garanderen. Zelfs met de best mogelijke hygiënemaatregelen kan voedsel namelijk worden blootgesteld aan schadelijke stoffen. Toch zijn er diverse concrete stappen te ondernemen om deze risico's te beperken. Hiervoor zijn in Nederland en daarbuiten diverse regels en wetten in het leven geroepen. 

Onder voedselveiligheid valt het voorkomen van de volgende risico's: 

• Voedselvergiftiging
• Voedselintoleranties
• Voedselallergieën
• Voedselbederf 

Wat verstaan we onder onveilig voedsel? 

Onze voeding is vatbaar voor allerlei ziekmakers. Voorbeelden daarvan zijn bacteriën, virussen en parasieten. Vaak zijn deze niet te proeven of ruiken en ook niet zichtbaar. Dat neemt echter niet weg dat ze mensen flink ziek kunnen maken. Consumenten kunnen bijvoorbeeld klachten ervaren zoals diarree, misselijkheid of braken. 

Om consumenten te beschermen tegen dergelijke incidenten, zijn foodbedrijven verantwoordelijk voor de veilige en hygiënische verwerking van voedsel. Op die manier wordt voorkomen dat voeding besmet raakt met salmonella, E. coli, campylobacter, listeria en het norovirus. Een ander bekend voorbeeld is de parasiet toxoplasma gondii. Deze zit soms in rauw vlees of in dierenontlasting. Dit is een van de redenen dat zwangere vrouwen wordt geadviseerd geen rauw vlees te nuttigen. 

Hoe gevaarlijk is onveilig voedsel? 

Veel van deze incidenten zijn vervelend, maar niet echt ernstig. Daarom maken we onderscheid tussen risico's en gevaren. Een voorbeeld van en voedselgevaar is bijvoorbeeld een kruisbesmetting van voeding met een notenspoor. Dit kan voor een ernstige allergische reactie zorgen bij iemand met een notenallergie. We noemen dit ook wel anafylaxie en dit kan dodelijk zijn wanneer er niet meteen een adrenalinepen wordt gezet en naar het ziekenhuis wordt gegaan. 

Voedselgevaren ontstaan meestal volgens de formule risico = gevaar x blootstelling. Dat wil zeggen dat een geringe blootstelling aan gevaarlijk voedsel doorgaans daadwerkelijk gevaar oplevert. Pas wanneer er grotere hoeveelheden van dit voedsel worden ingenomen, neemt het risico zodanig toe dat we van gevaar spreken. 

Welke vormen van voedselveiligheid zijn er? 

In de voedselveiligheid onderscheiden we vier vormen die hieronder elk kort worden toegelicht. Hierdoor krijgt u een beter beeld van wat voedselveiligheid precies is. 

(Micro-)biologisch – Onder (micro-)biologische voedselveiligheid verstaan we schimmels en bacteriën. Dit zijn zogenaamde micro-organismen waar voedsel aan kan worden blootgesteld tijdens de productie, het bewaren of het bereiden hiervan.  

Chemisch – Onder chemische voedselveiligheid verstaan we vreemde stoffen in het voedsel. Deze worden soms doelbewust gebruikt om voedsel veiliger te maken. In zo'n geval noemen we dit ook wel een additief. Het komt ook voor dat er onbedoeld vreemde stoffen in het voedsel terechtkomen. Dit zijn zogenaamde contaminanten. Een goed voorbeeld hiervan zijn middelen die gebruikt worden om gewassen te beschermen tegen ongedierte. 

Fysisch – Onder fysische voedselveiligheid verstaan we eventuele resten van glas of metaal die tijdens het productieproces in het voedsel terechtkomen. Gelukkig zijn er tegenwoordig speciale filters die deze resten vrijwel geheel uit de voedingswaren filteren. 

Biotechnologisch – Onder biotechnologische voedselveiligheid verstaan we genetisch gemodificeerde organismen die aan de voeding worden toegevoegd. Deze moeten wel eerst de EAV worden goedgekeurd op veiligheid en verantwoord gebruik. Bij biologische voedselbereiding speelt biotechnologie een belangrijke rol. 

Wie is er verantwoordelijk voor voedselveiligheid? 

Als bedrijf in de voedselverwerkende industrie draagt u zelf verantwoordelijkheid voor de veiligheid van uw voedsel. Dit geldt voor de productie, opslag, verwerking en distributie van voedingswaren. Vooral voor bedrijven in de landbouw, voedingsindustrie, detailhandel, horeca en transport bestaan hier strenge regels voor. Deze regels zijn vastgelegd door de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA). 

Wat kunt u als bedrijf doen aan voedselveiligheid? 

Bent u een voedselverwerkend bedrijf? En wilt u de voedselveiligheid zo goed mogelijk waarborgen? Dan is het raadzaam om gebruik te maken van een hygiënecode. Er zijn diverse standaard hygiënecodes beschikbaar. Deze zijn vooral voor kleine bedrijven een goede leidraad om veilig en verantwoord met voedsel om te gaan.  

Een centrale rol hierin speelt de zogenaamde HACCP. Deze door de NVWA gehanteerde veiligheidsnormering is vergelijkbaar met de NEN en ISO, maar dan speciaal bedoeld voor levensmiddelen en voedsel. U kunt de HACCP zien als een overzichtelijk stappenplan waarin u uw voedsel op veilige wijze kunt verwerken. HACCP staat voor Hazard Analysis & Critical Control Points. In het Nederlands betekent dit: gevarenanalyse en kritische controlepunten. U kunt daar meer over lezen in dit artikel op onze website.

Voor grotere bedrijven is het vaak raadzaam om een op maat gemaakt reinigingsplan op te stellen. Hierin wordt voedselveiligheid ook opgenomen. Er wordt dan gekeken naar de maatregelen die nodig zijn om besmetting en vervuiling of verontreiniging van voedsel te voorkomen. Er is bijvoorbeeld aandacht voor het vervoeren en opslaan van voedsel, maar ook voor de manier waarop personeelsleden aan hun hygiëne werken. Handhygiëne speelt daarin een belangrijke rol. 

Uw eigen voedselveiligheidsplan opstellen? WALO helpt u verder 

WALO helpt u graag vrijblijvend met het opstellen van een voedselveiligheidsplan. Wij denken van A tot Z met u mee over de maatregelen die binnen uw bedrijf nodig zijn om op veilige en hygiënische manier met voedsel te werken. U weet hierdoor zeker dat u aan de regels en richtlijnen de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit voldoet. Ook staat u hiermee garant voor de veilige distributie van voedsel aan afnemers en consumenten.